LY UỐNG RƯỢU VANG VÀ NGHỆ THUẬT THƯỞNG THỨC VANG - TÔ VIỆT.

Một tối tháng 3, đang ngồi nhâm nhi chai Casas del Bosque Private Reserve 2011 trong ly pha lê tại hầm rượu Toviet Wine Cellar 185 Nghi Tàm, tôi chợt nghe người phụ nữ ngồi bàn kế bên tôi nói với bạn trai: “Giờ em mới hiểu ra rằng uống rượu vang quả là văn hóa, thậm chí là nghệ thuật”.

Tôi nhìn sang bàn họ. Cảm giác thăng hoa đã bắt đầu ngay từ khi người phục vụ rót rượu Pradio Prosecco Spumante (Italy) vào những ly Champagne mờ hơi nước vì được để trong tủ mát, với chai rượu Prosecco ánh màu hổ phách hấp dẫn lạnh tới 6-7 độ C, để rồi khi rót ra ly rượu huyền ảo như sương như khói, với những bọt rượu nhí nhảnh vui tươi ào ạt xô như sóng biền vào bờ ly trước khi tan ra trong vòm miệng. Không cần phải nói nhiều, dân sành điệu sẽ hiểu ngay rằng mỗi loại vang đòi hỏi môt loại ly đặc biệt nhằm giúp cho người uống vang thưởng thức được tốt nhất hương và vị của vang. 

Thủy tinh hay pha lê?

Ly uống rượu vang và rượu vang, như chúng ta đã thấy, là hai người bạn không thể tách rời. Tuy nhiên, vào thời kỳ sơ khai, con người uống rượu thẳng trong lòng bàn tay, sau đó là trong vỏ sò, sừng bò rỗng, chén đất nung, chén sứ, chén thiếc, chén bạc, chén vàng… Thủy tinh được con người biết đến khoảng 4000 năm trước Công nguyên, nhưng ly, cốc và những vật dụng khác bằng thủy tinh thổi chỉ xuất hiện vào thế kỷ thứ nhất trước Công nguyên. Phải tới cuối thế kỷ 13, thành phố Venice (Italy) mới trở thành trung tâm sản xuất thủy tinh của châu Âu. 2 thế kỷ sau đó, năm 1676, một người Anh tên là George Ravenscroft, bằng cách thêm oxit chì vào hỗn hợp nóng chảy của mình, đã có thể không chỉ cải thiện sự trong suốt của thủy tinh mà còn làm tăng đáng kể trọng lượng, chỉ số khúc xạ và khả năng cắt giảm các vật liệu mà không gãy. Thủy tinh mới này được biết đến như pha lê chì và rất nhanh chóng trở thành phương tiện hoàn hảo cho máy cắt thủy tinh và chạm khắc. Sự khác biệt chính giữa thủy tinh và pha lê là hàm lượng chì. Thủy tinh bao gồm natri và kali.Pha lê cũng bao gồm natri, nhưng ngoài ra, nó có chứa silicone, và có từ 24%-33% chì. Trong hơn 300 năm qua, pha lê đã nổi danh trên toàn thế giới, với các biểu tượng sau đây:

1- Biểu tượng của cuộc sống, pha lê là một lời nhắc nhở của bốn yếu tố, thành phần cốt lõi của cuộc sống: đất, lửa, gió và nước.

2- Biểu tượng của sự tinh khiết: pha lê thường được sử dụng như một biểu tượng của sự ngây thơ và trinh tiết. Nhiều bức tranh thời Phục hưng của Ý cho thấy các trinh nữ được mô tả như những bình bằng pha lê, ánh sáng đi qua mà không làm thay đổi nhan sắc mỹ miều.

3- Biểu tượng của sự vĩ đại, pha lê chì, được coi như là một vật liệu quý, thường được dành riêng cho tầng lớp thượng lưu. Ngoài ý nghĩa biểu tượng của nó, pha lê chì còn được ca ngợi với độ trong sáng lấp lánh và âm nhạc vô song của nó.

Ly pha lê, một lựa chọn hoàn hảo!

Thưởng thức rượu vang là một thú vui đòi hỏi sự thăng hoa của tất cả các giác quan và vì thế, các cảm giác của chúng ta sẽ trở nên thần tiên hơn nếu như rượu vang được rót trong những ly thích hợp nhất để cho chúng ta có thể say sưa ngắm màu sắc, mê mải hít hương thơm của rượu. 

Có rất nhiều yếu tố quyết định tới chất lượng ly uống rượu vang. Thứ nhất, chân ly phải cao để tạo thuận lợi cho người uống cầm ly, lắc ly trước khi đưa lên mũi và mồm. Chất lượng và độ dày mỏng của pha lê sẽ làm cho môi và lưỡi cảm nhận tốt hơn cấu trúc và hương vị của rượu vang. Hình dáng của ly không chỉ quyết định tới mối quan hệ giữa vẻ đẹp của ly và tính cách của rượu vang, mà còn là nhân tố tác động tới việc rượu vang “thở”, nói cách khác đi là trao đổi với khí ô xy như thế nào.

Cũng vì thế mà mỗi loại vang trắng, vang đỏ, vang hồng, vang sủi hay rượu champagne đòi hỏi các loại ly có hình dáng khác nhau.

Rượu vang sủi Prosecco phải được phục vụ trong những ly thon, chân dài như kiểu hoa tuy líp để người uống có thể chiêm ngưỡng dòng bọt sủi lăn tăn bám theo thành ly như một chuỗi ngọc trai ôm ấp chiếc cổ cao nõn nà của một phụ nữ sắc nước hương trời. Miệng ly champagne khép lại rồi mở ra chút ít nhằm giúp người uống cảm nhận tốt nhất hương vị tươi mát của rượu tập trung trên bề mặt. Dung tích của ly champagne 240 ml với chiều cao của ly 250 mm.

Rượu vang trắng nhẹ như chai Antoine Moueix Sauvignon Blanc 2014 cần được phục vụ trong những ly hình hoa tuy líp có dung tích 365 ml với chiều cao của ly 235 mm. Rượu vang trắng đậm đặc, rượu nuôi trong thùng gỗ sồi hoặc vang trắng danh tiếng như chai Luis Felipe Edwards Gran Reserva Chardonnay 2014 (Chile) thường được phục vụ trong những ly có dung tích 485 ml với chiều cao của ly 216 mm. 

Cả rượu vang trắng có cấu trúc tương đối tốt và rượu vang đỏ khá mạnh như chai Bordeaux Antoine Moueix Merlot 2012 cần được phục vụ trong những ly có dung tích 420 ml với chiều cao của ly 220 mm. Các loại rượu vang đỏ nhuần nhuyễn và hương vị tinh tế như chai McGuigan Black Label Shiraz 2013 (Australia) cần được phục vụ trong những ly có dung tích 590 ml với chiều cao của ly 220 mm. Rượu vang đỏ danh tiếng như chai Chateauneuf du Pape La Fiole du Pape không có niên vụ (non-vintage) của nhà Père Anselme (Pháp) nên được phục vụ trong những ly có dung tích cực lớn, tới 700 ml với chiều cao của ly 255 mm.